I
SARONG KATIRIPUNAN
Naghihinanapus su Octubre, kan si Don Santiago
de los Santos, lalong midbid sa ngaran na Capitan Tiago,
maganyaya nin sarong pamanggi, na, minsan kan
hapon sanang ito ibinantulin laban sa saiyang dating
kaugalean, iyo nang pinagoorolayan kan kagabsan sa
Binondo, sa iba pang mga nayon asin sa Intramuros.
Nababantog kaito na si Capitan Tiago sarong tawong
orog kamasamwang, asin talastas na bulanos na an
mga tata kan saiyang haros, siring man an saiyang
bansa, dai pinipinto sa kiisay man, kun an katuyohan
bakong sa pagpauswag nin karakal okun bakong huli
sa sarong bago asin mapangahas na kaisipan.
Siring sa dalagan nin kikilat, nakalakop su bareta
sagkod na makadatong sa namumugtakan kaitong mga
tawo, na daing ibang higinghiging kundi an siring na
mga pangyayari, mga tawong mga mainadimuhan, asin
mga tawong harabo lamang na magkaoronat an kosog.
An mga nabubuhay na ini linalang nin Dios sa saiyang
daing sokol na pagkamaugayon, asin ta padagos an
saindang pagdakol sa Manila. Su iba nagharanap nin
ipakikinang kan saindang zapatos, su iba man,
mga botones asin mga corbata, alagad su kagabsan
napupurisaw sa kaiisip kun anong marhay na ipata-
ratara ninda sa kagharong tanganing akalaon na sa
saindang agwat (3) dating naghahade ang sarong
dayupot na pagkakatood, okun baga man makatao nin
sarong padahelanan kun ngata dai sinda nakadatong
na amay.
An pamangging iniho ginibo sa sarong harong sa
dalan nin Anloague (4), asin mantang dai mi nagigi-
romdoman an bilang kan harong na ito, lubos niyamong
ilaladawan tanganing mamidbidan, kun dai pa rinaratakan
kan mga linog. Harayo sa samong isip na ipaolang
ito kan kagsadiri huli ta duman an baga na siring
ugaleng pinamamahalaan nin Dios okun kan
Katalagahan, na dakol an gibong pinangakoan sa
samuyang Pamahalaan.
