Page:Hare-sa-sako-pagdoot-noli-me-tangere.pdf/194

An pahina na ini pigbalido


184


baga sa tataramon na ining mukha” -- an sabi pa na itinokdo su libro -- “iginugthit kan tiyaw na ha na tama pang gayo kan payong ini nin sira ki sa h latina, na manibaiba an paghilwas sa Europa. Sa ibang paghangos palaog na bakong gayong kosog, halimbawa sa katagang ining hain, saen an h kilang nin kosog, ginagamit kun an ladawan na ini nin leon okun kan tolong (3) burak na ini nin luto sunod sa halaga kan tiyaw. Saro pa igwa ako kan sa dongong tanog na dai man sa abakadang latin na ginibong kastila. Inuulit ko na kun bakong mapawot an paguhit na sukat gibohon na daing kakundian, haros magagamit an geroglifico, alagad ini mansanang kapawotan na ini an nakasadol sakuya na maging guyos asin daing ibang sabihon kundi su magkakanigo asin su kaipuhan; laen pa kaini, an gibong ini iyo an sakuyang kaibahan kun minaharaléan sakong mga pananawhon na mga halé sa China asin Japon.”

“Paano?”

“Dai mo sinda nadadangog? An mga balinsiyawon iyo an sakuyang mga pananawhon; ngunyan na taon kilang nin saro (1) nadakop gayod nin sarong (1) daing datang aki na intsik okun japon.”

Paanong maaraman mo na haralé sa mga bansang ito?

“Madaleng marhay: nagkapira nang taon, bago magharalé, itinatakod ko sa bitis an sarong (1) papelito na may ngaran kan Filipinas sa inglés, sa pagakala na daing gayo maharayo, asin huli ta aninglés pigtataram haros sa gabés na ining mga ronda. Sa halawig na mga taon su saktyang papelito dai nagkaigwang simbag, sagkod sa katapustapusi ipinasurat ko sa tataramon na intsik, asin kan sominonod na Noviembre nagbaralik igwa na nin ibang papelito na sakong ipinabasa; su saro na nasusurat sa intsik asin pataratara na halé sa mga pangpang kan Hoangho, asin su saro, sa pagions kan intsik na sakong pinakihumaputan, japonés. Alagad inaaling ko ika kan mga bagay na ini asin dai ko ika hinahapot kun anong mapapakinabang mo sakuya.”

“Napadigdi ako sa pakipagolay saimo dapit sa sarong bagay na labilabi kamahalaga,” an simbag kan hagbayon; “kasoodmang hapon...”

“Nadakop na an daing palad na iyan?” an saligba-