saiyang lawog.”
Asin an marhay na ining tawo dai nakakapdogol nin sarong hoyom nin kamongayahan sa lambang pakakadangog nya nin mahalagang bareta dapit sa mga pangyayari. Asin ta daing dai sya ikamongaya. Pinaghuhuringhudingan sa luhay na bibitayon si Ibarra, na minsan dakol na mga katibayan an nagkukilang sa pagsilot saiya, kahurihuri may luminuwas na saro, na minaparigon kan sombong; na su mga madodonong nangangapahayag na, sa pagkatotoo, na pinaggigibong paadalan mangyaring maging sarong baluarte, sarong kuta, minsan ngani may korokakundian siring sa mapapaghalat sa mga indiong daing pakasabot. Pinapamoninong asin pinapahoyom sya kan mga huringhuding na ini.
Siring mansana ki Capitan Tiago asin su saiyang pinsan nagkakalaen nin ganan, su mga kaugay nin boot kan nagkakabanga man sa duwang pangkat, saro milagrero, asin saro sa pamahalaan, minsan ngani ining huri daing gayong halaga. Parana naman su mga milagrero, su sacristan mayor, su babayéng paratinda nin kandila asin su jefe nin sarong cofradia nagpakakita kan kamot nin Dios, na pinaghiro kan Virgen del Rosario, su intsik na paragibo nin kandila, su saiyang tagapagtamo kun minapa Antipolo sya, nagsabi na ngangangayab asin pinaghihirohiro su paa.
“Hale ika tolope, Milgen iyan Antipolo! Puela sya gabosi; hale ika tolope.”
Hinahalaganhan na marhay. ni Capitan Tiago su intsik, na nagsasagin profeta, parabalong asin iba pa. Kan paghilinghilingyon su palad kaitong gadan nang saiyang agom, kan ikaanom na bulan kan saiyang pagbados, tominuyaw:
“!Kun iyan hindi lalaki asin hindi mamatay, iyan salo malaylahay mamaye!”
Asin si Maria Clara napadigdi sa kinaban sa pagotob kan tiyaw kan dai bonyag.
Si Capitan Tiago tawong maalam asin matatakton, dai nakapagdesidir na gayo siring kan troyanong si Paris; dai makakapaghiling, basang kun siisay an pagmamarhayom nya sa ‘duwang Virgen sa takot na ipagkolog kan saro, na mangyaring magkaigwa nin mga magagaba, na bunga—“Alam!” an sabi nyasa saiya mansana “dai ta iyan pagsayangon ngunyan.”
