asin sa lubos na kalanghadan naghapot; “!Aba! ngata, nol?”
“Huli ta dai maako kan pagisip, Padre, na an saro mangyaring magpalta sa clase asin sa horas mansanang iyan makapagsabi dihan kan leccion... An Simong Pagkaigagalang nagsasabi na yaon asin dai...”
“!Naku! metafisico pa, alang-alang pa ogaring! Diyata dai mahonahona, ha? Sed patet experientia y contra experientiam negantem fusilibus est arguendum,(213) nasabotan mo? Asin dai napapaghona-hona, payo nin filosofo, na mangyaring magpalta sa clase asin dai tatao kan leccion? Dahel ta an dai paglabas nagpapahayag na gayo kan kadongan? Anong sabi mo sakuya, filosofastro?”
Ining huring bansag iyo an toro nin tubig na nakapasup-ay kan banga. Si Placido na sa tahaw kan saiyang mga katood nababantog na filosofo nawar-an nin pakatios, ibinulagsak su libro, tominindog asin hinampang su catedratico:
“!Sukat na, Padre, sukat na! mabubugtakan ako kan Saimong Pagkaigagalang nin minsan pirang paltang muya mo, alagad dai ka nin katanosan sa paglanghad sakuya. Mawalat an Saimong Pagkaigagalang sa saimong clase, ta dai na ako makakatagal.”
Asin daing paaram, lominuwas.
Nangirhat su clase: an siring na gawe nin karapatan haros sagkod pa man dai nahiling: siisay maghohona na si Placido Penitente ... ? Su catedratico, sa pagkapangalas, kinagat su ngabil asin hiniling itong nagharayo pighiro su payo na may pagbabanta. Dangan sa tinatakigan na tingog nagpoon su sermon dapit sa dating tema, minsan orog karigon asin lalong elocuente su pagkapatanog. Pinasikad sa nagmomondag na kaabhawan, an kagubay na kabihangan, an pagaakalang madonong, an kakulangan nin kagalangan sa mga poon, an kapalangkawan na ibinobugtak kan espiritu nin kadikloman sa mga bagong-tawo, an kadikit na inadalan, an kakulangan nin pakigkasi-tawo asin iba pa. Dangan saiyang pinaglanghadan asin pinagtuya-tuya su mga paghahambog nin nagkakapirang mga sorosopladillo na magtokdo sa saindang mga maestro sa pagpatindog nin sarong academia sa pagtokdo nin kastila.
“!Ua, ha!” an sabi; “an mga iyan na kasusaro pa sana pahangang makasabi nin si, Padre, no, Padre, mu-
