mga pangorakding; duwa o tolo nagpoporogol sa sarong saday na nagkukurahaw, naghihibi asin ilinalaban huli sa mga paninikad su bergitas kan saiyang calzoncillo: pinapamugtak sya siring kan bag-o syang mamondag... nagkikiraykisay asin naghihibi. Sa sarong cuarto, sa palibot nin sarong mesa velador may apat na nagkakarawat nin revesino na nagngingirisi asin nagsosorobahan sa dakulang kaoyaman nin saro na sagin nagaadal kan leccion, alagad sa katotoohan naghahalat na aboton sya kan saiyang turno sa pagsugal. Su saro dominatong kaniguan na boroboso, naeskandalisar na marhay asin dominolok sa lamesa.
“!Napakabisyoso nindo!” sabi:; “amay pang marhay asin sa sugal na! Hilingon ta, hilingon ta! Mangmang! arrastrehon mo kan tolong espada!”
Asin kiniyom su saiyang libro asin nagsugal man.
May nadangog na mga gasod, nagdaging an mga badol. May duwang nagiwal sa kataning na lambanan: sarong pilay na estudiante na dinggitan na marhay asin sarong makauugay na minadatong pa lamang hale sa mga lalawigan. Ini na pahanagang magpoon nin pagadal, nakatuklas nin sarong tratado nin filosofia asin nagbasa sa halangkaw na tingog, daing pagalamaam asin bakong marhay an pangangahologan nya sa principio ni Descartes:
“Cogito, ergo sum!” (216)
Ibinilang kan pilay na pinaglanghadan sya, su iba nakilabot sa pagsagdon alagad sa katotoohan ginagatongan ninda asin suminampot sa paspasan. Sa comedor sarong hagbayon may sarong latang sardinas, sarong botelyang alak asin su mga balon na dinadara pa sana hale sa saiyang banwaan, naggibo nin makabayaning pagmalasakit tanganing su saindang mga katood magkaigwang kabtang sa tente-en pie, alintanang su mga katood minasolang man sa sarong makabayaning panunumang. Su iba nagparirigos sa azotea asin nagborobombero sinda kan tubig sa bobon, asin nagdorogdogan nin mga tubig sa kaldero sa dakulang kasinangan kan mga naghihiriling.
Alagad su ribok asin su kaorogmahan luhayluhay na nagkaorontok sa pagdadatong kan mga estudiante, na ipinaarapod ni Macaraig sa pagtao sainda nin kabilangan kan lakaw kan Academia nin kastila. Pinataratara nin gikan sa puso si Isagani siring man su penin-
