sular na si Sandoval na nagpa-Manila sa pagempleo asin nagtapus kan saiyang pagadal, lubos na gayong sabay sya sa mga horot kan mga estudianteng filipino. An mga balagbag na ibinobugtak kan politica sa pagoltanan kan mga lahi, napapara sa mga clase na baga nagkaturunaw kan init kan kadonongan asin kan pagkabagong tawo.
Sa kakulangan nin mga Ateneo asin mga centre nin kadonongan, literario o politico, inuurawa ni Sandoval an gabos na mga katiripunan sa pagladlad kan gabos nyang balaog sa pagtalumpati, na naghihilwas nin mga pananaramon sa saiyang ipinaliliwanag ano man na tema asin nakokoa nyang mag-oropak an saiyang mga katood asin mga naghihirinanyog. Kan mga hidaleng ito an pinagoorolayan iyo an pagtokdo nin kastila.
Nin huli ta dai pa minadatong si Makaraig tama sa lakaw kan aldaw su mga bana-bana.
“Anong nangyari? -- Anong ipinagboot kan General? Isinuhay an kapahintogotan? -- Nagtagumpay si Padre Irene? -- Nagtagumpay si Padre Irene? - - Nagtagumpay si Padre Sibyla?”
Iyo ini an pahinarapothapot kan lambang saro, mga hapot na daing ibang makakatao kan mga simbag si Makaraig.
Sa mga hagbayon na nagtiripon igwa nin mga optimista siring ki Isagani asin ki Sandoval asin saindang nakikitang haman na an mga bagay asin nagtatararam sinda nin mga kamongayahan asin mga kaomawan sa pamahalaan sa pagkamakibanwaan kan mga estudiante, optimismo na minasadol ki Juanito Pelaez na hagadon na mapasaiya an dakulang kabtang kan kaomawan sa paglalang kan kasararoan. Sa gabos na ini minasimbag su pesimistang si Pecson, -- sarong tabatsoy na may dakulang ngisi nin bongo, -- na nagsasabi nin mga dapleng lasig, na si Obispo A., si Padre B., si Provincial C. pinakihumarapotan o dai asin nagharatol na iralaog o dai sa bilanggoan an gabos na mga kasapi sa kasararoan, bareta na nakatao nin kapurisawan ki Juanito Pelaez na nagsasakolsakol kan mga hidaleng ito:
“Carambas, dai ako nindo ipaglabot...”
Si Sandoval, bilang sarong peninsular asin liberal, nadadagit na marhay:
“Alagad, p--!” an sabi; “iyan pagkaigwa nin maraot na ganan sa Saiyang Kahalangkawan! Aram ko na
