colonia na ang mga nageérok kabilang sa saiya mansanang lahi...”
“!Ha! kaorihan! hapota si Sr. Laruja, na nakakamidbid man kan Kaporoan, hapota kun igwa nin kapantay sa kamangmangan asin sa kahogakan an Filipino!
“Tama,” an simbag kan sadit na lalaki; “saen man sa kinaban dai ka makakasompong nin orog kahogakon na siring kan Filipino; saen man sa kinaban.”
“!Ni orog karaot an ugalé ni orog kabihang!”
“!Ni orog kadaing inadalan!”
Nangalagkalag su hagbayon na bulaw su buhok, nariribaraw su pagisip.
“Mga ginoo,” an sabi sa hababang tingog, “sa sakong akala nasa harong kita nin sarong indio. An mga binibining iyan...”
“Abo Abo! hare kahandal. Dai ibinibilang ni Santiago na siya indio, asin laen pa kaini, dai man digdi asin...! minsan pa anion! Kamangmangan iyan kan mga bagong datong.
Pabayae na makalihis nin mga pirang bulan; magbabago ka nin isip kun makadalaw ka sa mga fiesta asin sa mga sayawan, magkatorog sa mga catre asin magkaon nin dakol na tinola.”
“Iyan, tabi, na pigsasabi mong tinola bunga nin loto na nakakapalingaw sa tawo?”
“!Anong loto, anong loteria!’’ sominimbag na nagngingisi si Fray Damaso. “Namamantaag na gayo kun saén sagkod an saimong kotod. An tinola gulay na guna asin kalabasa. Kasoarin ka nagdatong?”
“May mga apat nang aldaw,’” an may pagkaborobalding simbag kan hagbayon.
“Napadigdi ka bilang sarong empleado?”
“Dai po; napadigdi ako sa rogaring kong kabotan tanganing mapagadalan ko an Kaporoan.”
“!Abo-abo na man iyan, pangbihirang talaga!” an taramon ni Fray Damaso, na kanayon minansayan su bagong tawo na baga saiyang pinagadalan. “Domigdi sa rogaring na kabotan asin huli lamang sa mga kamangmangan. !Katakataka! Kadakol na mga libro... Igo na an pagkaiwa nin sadiring bantingon... Kaniguan na mga isinirat dapit sa bagay na ini! Sadiring bagtingon lamang an kaipuhan... !”
“Nagsabi ka, Fray Damaso,” sominaligbaton nin panalé su dominico, na nakapotol kan orolay, “na duwang
