Page:Hare-sa-sako-pagdoot-noli-me-tangere.pdf/363

An pahina na ini pigbalido


353


dakul kamong makikitang mga magabat na panglawog, na may darang rinabnotan nang talonan bitbit sa bitis, su hayop na pinalaen sa laog nin halawig na mga bulan, payaba, ataman sa aldaw, sa banggi asin pinasikadan nin mga mababansay na pagsarig, ngunyan bako na kundi sarong talonan asin ipapabakal nin pesetas, tanganing lotoon sa layang-gayo asin kaonon kan banggi mansanang ito: sic transit gloria mundi! (61-a) Su nadaog mindpuli sa pagsadiri saen siya pinaghahalat kan napupurisaw na agom asin kan mga nangorunitkunit na mga aki, dai nang pohonan asin mayo nang manok. Sa bilog na itong pangatorogan na bulawan, sa gabos na itong pag-ataman sa laog nin pirang bulan, magpoén kan pagdaliwawa kan kaagahon sagkod sa pagsolnop kan aldaw, sa gabos na itong kapagalan asin mga pagtoklos, pesetas an lominuwas, su mga natadang abo sa siring kadakol na aso.—Digdi sa halatan na ini nagtutunding, an kilang nin pakasabot; an pinakamaliksi sinisiyasat na bulanos an, ginigingin, pinaghihilinghiling, hinohénat an pakpak, kinakapkap an mga hilo-hiloan kan mga hayop na ito. Su iba minaduman marayrahay an panggubingan, pinagsosonod asin napapalibotan kan mga partidario kan saindang mga manok; an iba, mga maati, nahahdyag sa saindang pandok an tanda kan vicio, pinagsosonod an mga hiro kan mga mayaman asin minamarangno an mga kasi, huli ta an bolsa mangyaring mataktak, alagad dai masesenang an kamuyahan, duman daing lawog na bakong masalingaya; duman an filipino bakong mapangahas, bakong makaoyam, bakong daing girong, an gabos mahiro an kamatean; masasabi na igwa sinda nin kapahaan na minapalinaw kan ttbig sa laboy. Sa lugar na ini an agi pasiring sa inaapod na Rueda (62-a). Ito palibot nin botong, parating halangkaw sa duwang énot. Sa itaas asin haros nagdodoot sa atop igwa nin mga alontaga para sa mga naghihiriling o sa mga parabolang, na iyo mansana. Sa horas kan pagporok su mga alontaga nagkakaparano nin mga lalaki asin mga aki na nagkukurorahaw, nagkakaragsing, nagiiriwal asin nagraralanghad; sa marhay na kapaladan haros daing nakakasagkod dumadn. Sa Rueda iritoon su mga haralangkaw na tawo, su mga mayaman, su mga bantog na parabolang, su asentista, su sentenciador. Sa dagang pinisonan nin marhay, nagpoporok su mga hayop, asin