“Sa aga madatong si Don Crisostomo asin may mga darang hamo; pakalihis noodma, pagkabanggi, kun madalé nang magikawalong horas, pomaduman kamo sa cementerio asin duman sasabihan ko an mga huri nyang pagboot. May panahon kamo sa paghanap nin mga kaibahan.”
Nagburulag. Su magtiigang garong nagbinalyohan nin papel: si Tarsilo tiwasay, si Bruno malungsi.
Alintanang ibinobtlang ni Capitan Tiago su saiyang sarab, si Dona Victorina man naglilingalinga sa banwaan, tanganing makita nya kun ané an kamugtakan kan mga harong asin mga pangomahon kan mga masumbikal na mga indio. Iyo nyang isinolot su pinakamarhay sa gabos nyang gubing, ibinugtak sa ibabaw kan batang sukla su gabos nyang mga cintas asin mga burak, tanganing madagka an mga taga lalawigan asin ipahiling sainda kun gurano an pagoltanan ninda asin an saiyang sinanglitan na pagkatawo, asin pakataohan kan takyag sa saiyang agom na pilay, kominagang sa mga lansangan kan banwaan, sa tahaw kan pagtaka asin pagngalas kan mga taga duman. Si Linares na saiyang pinsan nagpawalat sa harong.
“Abaang raot na mga harong an sa mga indiong ini!” nagpoon nin pagtaram si Doña Victorina na nag mimiro-miro; “inda kun ano ta nagpapakaérok diyan; kaipuhan na an saro maging sarong indio. Asin abaa ka daing mga inadalan asin ka mga abhawon! Nasasabat kita asin dai minatorokas kan kalo! Kologa an mga iyan sa payo siring kan ginigibo kan mga cura asin kan mga teniente sa Guardia Civil; tokdoi sinda nin pakipagkasitawo.”
“Asin kun kologon ako?” an hapot ni Dr. de Espadaña.
“Kaya ngani lalaki ka!”
“Ala... alagad pilay ako!”
Namomoringtong na si Doña Victorina; su saindang pinaglalakawan na mga lansangan mga mabilaong asin mga maalpog, asin su gayad kan saiyang bata napapano na nin alpog. Laen pa kaini kadakol siyang nag-
