Mapangahas daw an pagpatotoong ini? -- Ipinahayag nyamó nagkapira nang taón; nangorog nang inoogid nyamó an saíyang mga kasuratan asin orog nang minatolahok kami sa kairaromi nin saíyang pagkatawo, laló kaming naniniwalá sa sinabi ni Unamono, na sa napapalaen na complexion kan dakúlang ining kalag, complejo, sujeto asin objeto nin mga natuklasan na mga gawé, artista nin gabós na mga arte, pioneer kan saiyang lahi20 asin kan saíyang banwaan, "protoplasma" na nakakapatós kan gabós, na minaósol asin minakanoro21 kaiyán, inootob an mga gawé asin an katuyohan kan pagpadigdi nya sa kinaban. Mantang síring, anó ta kadikit -- kadikiton na marhay -- an saiyang pangrawitdawit na kasuratan? Kun, síring ki Zorrilla, na- kapaghilwas sya:
"Sa pagáwit ako nabuhay,
kun tagapagáwit sa saíyang bilog na pagkabúhay, anó ta bihirang gayo syang magáwit? -- Garo sarong katúmang, asin talagang síring: dai sya nin anó man na "áwit" na dai isinadol nin sarong dahelán: o hinagad saiya, o napiritan syang magáwit; bakong gamgam na minabásang sanang humoni o bomorá; sakalé, huli kan saíyang rogáring na ugalé, daing-gírong, dai magparakaalo, kaiwal nin mga pagparatáram, nin pagbuga nin mga katagá sa doros; rekonsentrado, dai nagpaparapahihóron, lálong apling na gayo sa saíyang sadiri ki sa iba, nagpopóot nin mga hinanakit asin naghahalon nin mga kasarongatan nin pálad, dai mi sya mádangog na parati: namantáag na tagapagáwit, poón sa orog kalangóbong saiyang tagi22 (An enot sakong pasabong), saiyang iná -- sakalé. tipat23 na gáyong huli sa sa- íyang lásig24 asin padara -- nagaádal digdi, asin nag- gigibo dumán, asin naglilibot sa kinaban. . . nabúhay sapagkabuhay na tagapagrawitdáwit (asin paratulá sa giráray, sa saíyang mga bantog na mga bantog na mga novela, an Noli Me Tangere asin an El Filibusterismo), asin sa saíyang masipag25 na pagkabúhay nin itina-
20 raza.
21 minagia.
22 edad.
23 precisamente.
24 influencia.
25 simple.
